यी प्रतिनिधि तस्वीरहरू स्वीजरल्याण्डको कुनै पहाडका होइनन् । यी तस्वीरहरू त दोलखाको कालिञ्चोक गाविसमा रहेको कालिञ्चोक भगवती मन्दिरपरिसरबाट कैद गरिएका हुन, जसले हाम्रो देशको प्राकृतिक वैभवतालाई प्रर्दशित गर्छन् । चैतको १० गते हामी दोलखाको कालिञ्चोक भगवती मन्दिर पुग्दा त्यहाँबाटै कैद गरिएका तस्वीरहरू आफै बोल्छन्, ‘ए मान्छेहरू हो, हामी तिमीहरूलाई यतिधेरै सुन्दरता पस्केका छौं, तर हामीलाई उपयोग गर्न तिमीहरु किन अक्षम बनेको रु’ मध्य चैत लाग्दासमेत कालिञ्चोकक्षेत्रमा यतिबेला हिउँ छ र यही हिउँले कालिञ्चोकको सुन्दरतालाई मनमोहक बनाएको छ । र, मानिसलाई आकर्षित गरिरहेको छ । तर, प्रश्न गरिरहेको छ कालिञ्चोकले, ‘मलाई चिन्न सक्नेले मात्र सही गन्तव्यको छनौट गर्न सक्छ । के तपाईं सक्नुहुन्छ रु यदि सक्नुहुन्छ भने आउनुहोस मसँग मितेरी लगाउन ।’
कहाँ छ र कसरी जाने कालिञ्चोक भगवती मन्दिर?
जनकपुर अञ्चलको दोलखा जिल्लामा अवस्थित छ, कालिञ्चोक भगवती मन्दिर । काठमाडौंको पुरानो बसपार्कबाट बस चढेर १ सय ३३ किलोमिटरको यात्रामा दोलखाको सदरमुकाम चरिकोट पुगिन्छ । पक्की सडक भएकाले विस्तारै गए पनि करिब ५ घण्टाको यात्रामा चरिकोट पुगिन्छ । चरिकोटबाट १८ किलोमिटर उत्तरतर्फ फोर ह्वील सवारीसाधनबाट करिब २ घण्टा लामो कच्ची सडकको यात्रामा कालिञ्चोकको फेदीमा रहेको कुरी भ्यालीमा पुग्न सकिन्छ ।
चरिकोटबाट कुरी जाँदा जाडो मौसम भए हिँउमा खेल्दै जान पाइन्छ भने वैशाख जेठको समयमा वनभरी फुलेका रङ्गीचङ्गी लालीगुराँसका फूलहरूले तपाइलाई आकर्षित गर्नेछ । यदि तपाई सवारीसाधनको चेपाइ र प्रदुषणबाट मुक्त हुन चाहनुहुन्छ भने चरिकोटबाट करिब ५ घण्टाको उकालो बाटो हिँडेर पनि कुरी भ्यालीमा पुग्न सक्नुहुनेछ । तपाइसँग आज एक दिनको समय छ भने कुरी भ्यालीमै रहेको होटलमा बास बस्नुहोस् । कुरी भ्यालीमा करिब २० वटा साना होटलहरू सञ्चालनमा छन् । त्यहाँ सादा नेपाली खाना, लोकल कुखुराको मासु, ढिँडो, राँगा वा चौंरीको सुकुटी लगायतका परिकार तपाईको खाना हुनेछ ।
भोलिपल्ट झिसमिसेमै तपाई कुरीबाट उकालो लाग्नुहोस् । करिब १ घण्टाको उकालो बाटो पार गरेपछि तपाई कालिञ्चोक डाँडामा पुग्नुहुनेछ । यो डाँडा ३ हजार ८ सय ४२ मिटर उचाइमा छ । यदि तपाई दमको रोगी हुनुहुन्छ वा लेक लाग्ने सम्भावना छ भने पूर्वतयारी पनि पहिले नै गर्नुहोला । जाडो छल्न समयअनुसार आवश्यक कपडाको पनि बन्दोबस्त गर्नुहोला । कालिञ्चोक भगवतीको मन्दिर परिसर पुगेपछि तपाईंले जाडो समयमा यस्तो दृश्य देख्नुहुनेछ ।
यदि तपाईंले पुजाको सामग्री घरबाटै ल्याउनुभएको भए पुजा गर्नुहोस् र छैन भनेपनि तपाईं यही डाँडामा रहेको पसलबाट पुजा सामग्री किनेर कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गर्नुहोस् ।
के हो कालिञ्चोक भगवतीको धार्मिक महत्व ?
धार्मिक दृष्टिकोणले कालिञ्चोक भगवतीको ठूलो महत्व छ । पार्वतीले महादेव स्वामी पाउँ भनेर तपस्या गरेको भूमि मानिन्छ कालिञ्चोक भगवतीलाई । हिमालय पर्वत माइती भएकी पार्वतीले गौरीशंकर क्षेत्रमा ध्यानमा रहेका महादेवलाई देख्ने गरी कालिञ्चोकको डाँडामा तपस्या गरेको किंवदन्ती छ । त्यही भएर पनि नेपाली तथा भारतीय हिन्दु धर्मावलम्वीहरूले सम्भव भएसम्म एकपटक कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गर्ने गरेका छन् ।
कालिञ्चोक भगवतीलाई भगवतीका सात दिदीबहिनीमध्येकी एक समेत भनिने गरिएको छ । त्यही भएर पनि यहाँ पूजाआजाका लागि दैनिक जसो तीर्थयात्रीहरू आउने गरेका छन् । कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गरेर भाकल गरेपछि मनले चिताएको पुरा हुने जनविश्वाससमेत छ । परापूर्व कालमा कालिञ्चोक क्षेत्रबाट भेडाबाख्रा हराएमा कालिञ्चोक भगवतीको नाम पुकारेपछि सोही क्षेत्रबाट हराएका भेडाबाख्रा भेटिने गरेको किंवदन्तीसमेत छ ।
हामी कालिञ्चोक भगवतीको मन्दिर परिसर पुग्दा सिन्धुपाल्चोकबाट केही विद्यार्थी र शिक्षकहरू मन्दिरको दर्शन गर्न आइपुगेका थिए । सिन्धुपाल्चोकका शिक्षक रामकाजी ल्वामी पहिलेपनि भगवतीको दर्शन गर्न पुग्नुभएको थियो । दुई वर्षपहिले कालिञ्चोक भगवतीको दर्शन गरेपछि कहीँ उपचार नभएको शरीर सुन्निने रोग लागेकी उहाँकी श्रीमतीलाई निको भएको रहेछ । त्यही विश्वास लिएर उहाँ विद्यार्थीसहित पुनस् कालिञ्चोकको दर्शन गर्न आउनुभएको थियो ।
कालिञ्चोक डाँडालाई पानीको श्रोतकारुपमा पनि लिइन्छ । मन्दिरको पूजा गर्ने स्थानमा एउटा जल कुण्डसमेत छ । सोही जलकुण्डको दायाँ अर्थात् पूर्व दिशाबाट तामाको धारा भएर तामाकोशी र बाँया अर्थात् पश्चिमबाट सुनको धारा भएर सुनकोशी बगेकोसमेत किंवदन्ती छ ।
कालिञ्चोकको डाँडाबाट देखिने हिमालका सुन्दर दृश्यहरूले मन पुलकित बनाउँछ । मन्दिरको डाँडाबाट देखिने कुरी भ्यालीको दृश्य त अझै हेर्नलायक हुनेछ । कालिञ्चोक डाँडा आसपासका क्षेत्रमा स्केटिङ वा गल्फ खेलका लागि पनि राम्रो सम्भावना छ । हिँउ खेल्न वा वा दैनिक व्यस्त जीवनबाट फ्रेस हुनका लागि पनि दोलखाको कालिञ्चोक र कुरी भ्याली एकपटक पुग्नैपर्ने स्थान हो, चाहे धार्मिक आस्थाका काण होस् या प्राकृतिक सुन्दरताका लागि ।
दोलखा भिमसेन नछुटाउनोस् !
दोलखाको अर्को पर्यटकीय स्थल हो, दोलखा भिमसेन । जिल्लाको सदरमुकाम चरिकोटबाट ४ किलोमिटर पूर्वमा रहेको दोलखा भिमसेन नेवारहरूको इष्टदेवता समेत हो । भिमेश्वरसमेत भनेर चिनिने दोलखा भिमसेन हिन्दु धर्मावलम्वीहरूको आस्थाको केन्द्र पनि हो ।
भिमसेनलाई बल र साहसका प्रतीक मानिने भएकाले दोलखालीलाई आपतविपत पर्दा अहिले पनि बलदेउ भिमसेन भनेर पुकार गर्ने गर्छन् । द्वापरयुगमा किच्चकलाई मार्न र कौरवहरूको संहार गर्न भीमसेनले महादेव र भगवतीको स्तुती गर्दा रुद्र एवं भगवतीको अंश पनि उनैमा समाहित भएको हुनाले भिमसेनको नाम भीमेश्वर रहन गएको भन्ने धार्मिक कथन छ । मुख्यत नेवारहरूको इष्टदेवता भएकाले दोलखा भिमसेनलाई नेवारहरूले सबैभन्दा बढी पुज्ने गरेका छन् ।
भिमसेन घटना सुचक !
भिमेश्वर मन्दिरलाई वा भिमसेनको शिलालाई घटना सुचकको रुपमा ब्याख्या गर्ने गरिएको छ । देशमा ठूलो राजनीतिक परिवर्तन वा अन्य कुनै दैवी प्रकोपका घटना हुन लागेमा भीमेश्वरको शिलामा पसिना आउने गरेको बताइएको छ । भीमसेनको शिलामा बाँयापट्टी पसिना आएमा जनतालाई पिरोल्ने र दाँया पट्टी पसिना आए दरबार वा देशको प्रमुख रहने स्थानमा कुनै अनिष्ट हुने जनविश्वास रहिआएको छ । जब दोलखाको भीनसेनलाई पसिना आउँछ तब हजारौंको सङ्ख्यामा भक्तजनहरू दोलखा भिमसेनको दर्शन गर्न पुग्ने गरेका छन् ।
इतिहास हेर्ने हो भने पनि जब भिमसेनको शिलामा पसिना आएको छ, तब केही नै केही भएकै देखिन्छ, चाहे त्यो संयोग होस् या अन्य केही कारण । भीमसेनको शिलामा १९९० सालमा पसिना आउँदा महाभूकम्प गयो भने १९९७ सालमा पसिना आउँदा राणा सरकारले चार जनालाई फाँसी दियो । त्यसैगरी २००७ सालमा पसिना आउँदा राणा शासनको अन्त्य भएको छ भने २०११ सालमा पसिना आउँदा तत्कालीन राजा त्रिभुवनको मृत्यु भएको देखिन्छ । २०१८ सालमा पसिना आउँदा देशमा ठूलो बाढीपहिरो आयो भने २०२८ सालमा पसिना आउँदा राजा महेन्द्रको मृत्यु भयो ।
२०३५ सालमा पसिना आउँदा देशमा जनमत संग्रह भयो भने २०४५ साल चैत्रमा पसिना आउँदा ०४६ सालमा प्रजातन्त्र आएको छ । २०५७ सालमा पसिना आउँदा २०५८ सालमा दरबार हत्या काण्ड भयो भने २०६१ फागुनमा पसिना आउँदा २०६२ सालमा जनआन्दोलन भयो र सफल भयो । २०६४ साल जेठमा पसिना आउँदा गणतन्त्रको घोषणा भयो । त्यसैगरी २०७० सालमै पनि २ पटक पसिना आइसकेको छ । यद्यपि मंसिर ३० गते पसिना आएपछि फागुन ४ गते अर्घाखाँचीको मसिनेलेकमा विमान दुर्घटना हुँदा १८ जनाको ज्यान गएको छ । यस अर्थमा दोलखाको भिमसेनलाई घटना सुचकका रुपमा व्याख्या गर्ने गरिएको छ ।
मदन ढुंगाना
copied by .............www.nepalipatra.com
No comments:
Post a Comment